Blogo translokita al Ipernity

Bonvolu viziti mian blogon ĉe Ipernity. Tie mi daŭre verkas blogerojn samtemajn.

Lingvaj bariloj por indiĝenaj popoloj

Aperis lastatempe bonega superrigardo (anglalingva) pri nova akto en Barato pri la rajtoj de indiĝenaj popoloj al siaj tradiciaj vivmanieroj, inkluzive la uzon de siaj terpecoj. Skizante la malfacilaĵojn realigi la akton, la verkinto de eseo Madhu RAMNATH prave atentigas nin al la jena lingva realaĵo:

Plejparto de la homoj en la centra barata indiĝena regiono -- Gond, Durwa, Khond, Konda Reddy, Dorla, ktp -- estas nealfabetaj, precipe pri juraj aferoj, kaj malfacile parolas la gubernian lingvon kiun oni altrudas al ili. Ili ĉiuj bezonus kompetentajn kaj sentemajn tradukistojn kiuj povas aŭskulti al ili kaj interpreti iliajn pretendojn kun simpatio kaj komprenemo; konsiderante, ke ni eĉ ne sukcesas trovi sufiĉe da instruistoj de elementaj lernejoj kiuj povas plenumi tiun ĉi ege bezonatan taskon, ja dubindas ĉu la ŝtato povas fari tiun ĉi defian taskon.

Ramnath efektive verkis jam en 2003 alian eseon pri la trista stato de la eduksistemo de la indiĝenaj popoloj. Mi blogos pri ĝi aliafoje.

La urdua estas varianto de la hindia

"Oni ŝajne ekuzis la urduan, kiel nomon de lingvo kiam la populara formo kiu nomiĝis "Hindi/Hindvi" evoluiĝis en malnaivan lingvon kun literatura potencialo." Tiel argumentas Mehr Afshan Farooqi en lastatempa anglalingva eseo "The 'Hindi' of the 'Urdu'".

Li opinias, ke la etimologio de la vorto 'urdu', kiu signifas en la turka 'armean tendaron', "kotigas la lenson de la historiografio", ĉar tiu etimologio naskis la miton, ke la lingvo efektive naskiĝis en tiuj tendaroj de la turkaj invadintoj en norda Barato. Male, li argumentas, ke jam ekzistis variantoj kiuj nomiĝis, diverse, 'hindi, hindvi, dehlvi, guĝri, rekhta kaj dakhani' depende de la regiono de la lando kie ili disvastiĝis, kaj estis tiuj ĉi variantoj el kiu evoluiĝis tio kion oni nun nomas la urdua.

Sed, li diras, ke "la emocia kaj pasia diskurso malliberigita en la nomo de historia esplorado pri la originoj de la hindia kaj la urdua malhelpas racian debaton pri tiu temo."

La angla en Ĉinujo: la rolo de Barato

Aperis sur mia reta horizonto du artikoloj anglalingvaj: unu (pasintjara) pri la kresko de la angla en Ĉinujo, kaj alia (ĉisemajna) pri la rolo de barataj instruistoj en tiu krekso .

La pasintjara artikolo raportas, ke ĉ. 600 milionoj da ĉinoj nuntempe studadas la anglan. La usona firmao TOEFL (mallongigo por Testo de la angla kiel fremda lingvo) kalkulas, ke la merkato por anglalingvaj testservoj en Ĉinujo nun valoras je 60 miliardoj da usonaj dolaroj! Kaj la artikolo raportas, ke la anglalingva eldonejo Macmillan jam vendis 100 milionojn ekzemplerojn de anglalingvaj lernolibroj en Ĉinujo. Imponaj ciferoj!

La dua artikolo informas al ni, ke dum tiu ĉi olimpika jaro en Ĉinujo, viglas la anglalingva lernado en tiu lando, kaj pli ol mil baratanoj jam instruas la anglan en Ĉinujo. Ĉinujo jam havas "ambiciajn planojn inkluzivi la anglan kiel instrulingvon en la elementaj lernejoj tie," kaj post generacio aŭ simile ĝi ne plu bezonos baratajn instruistojn anglalingvajn, sed ĝis tiam "baratanoj povas esti parto de la procezo kaj gajni de ĝi", laŭ la raporto.

Jen plia ekzemplo de "sud-suda kunlaborado", ĉu?

Agnosku la panĝaban kiel kanadan lingvon!

Baratdevenaj kanadanoj volas, ke la panĝaba lingvo estu unu el la oficialaj lingvoj de Kanado, laŭ tiu ĉi (anglalingva) raporto.

La panĝaba estas la sesa plej parolata lingvo en Kanado; en la gubernio British Columbia [britiŝ kolambja] -- kie 8% de la loĝantaro estas baratdevenaj -- la panĝaba estas la plej parolata post la angla, la franca kaj la ĉina; kaj en la kvartalo Surrey [sari] de Vankuvero, la panĝaba estas la plej parolata post la angla.

Laŭ instruisto de la panĝaba en la universitato de British Columbia, la panĝaba estas uzata en Kanado jam de 110 jaroj, kaj "jam estas tempo, ke ĝi ĝuu oficialan statuson kiel la anglan kaj la francan".

La kresko de neanglalingvaj tagĵurnaloj en Barato

La 33-jara anglalingva tagĵurnalo barata Business Standard nun aperigas hindian eldonon. Diskutante la kreskon de la neanglalingvaj tagĵurnaloj en Barato, la kolumnisto T N Ninan [najnan] diras, ke la kresko de la hindilingva amaskomunikilaro okazis pro pluraj kialoj:

la kreskanta graveco de barataj urbetoj; la kresko de alfabeteco en la hindia-parolataj regionoj; la kresko de komerco, kaj sekve kreskantaj enspezniveloj; kaj la fakto, ke kreskas la konsciaj niveloj en la popolo ĝuste kiam la tagĵurnaloj mem iĝas pli kaj pli malaltkostaj. Esplorstudoj pri legantoj kaj enketoj pri cirkulado informas nin, ke la plej grandaj tagĵurnaloj nuntempe estas tiuj en la larĝa zono de la okcidento ĝis oriento, de Raĝastano ĝis Kolkato en Okcidenta Bengallando. Eĉ en la metropola merkato de Delhio, la hindiaj tagĵurnaloj vendiĝas preskaŭ tiom da ekzempleroj kiom la anglalingvaj tagĵurnaloj.

Li aldonas, ke:

Tiuj ĉi ŝanĝoj estas pli evidentaj en Laknaŭo kaj Ĝajpuro, Bhopalo kaj Patno, ol en Delhio, kie la politikistoj atentas pli al la grandaj anglalingvaj titoloj. Sed demandu al iu ajn guberniestro pri la tagĵurnaloj kiuj plej gravas, kaj la respondo sendube estus neanglalingva titolo.

Reagante al la informo pri la lanĉo de tiu ĉi hindia eldono de Business Standard, la ĉefministro Manmohan Singh [manmohan sing] rimarkis, ke "oni rekonu la gravecon de barataj lingvoj -- ja tro ofte la dialogo pri politikoj estas limigita al la mezklasa angla-parolanta popolo, kaj tio ne estas bone se ni volas resti funkcianta demokratio."

5a Azia Kongreso de Esperanto - Kongresa rezolucio

Kongresa Rezolucio
5a Azia Kongreso de Esperanto
11-15 februaro 2008
Bengaluro, Barato

La 5a Azia Kongreso de Esperanto, kiu okazis de la 11a ĝis la 15a de februaro 2008 en Bengaluro, Barato, kun 160 partoprenantoj (kaj 254 aliĝintoj) el 30 landoj, diskutis la temon “Esperanto en Multlingva Azio, kaj

• notinte la tre malsamajn historiojn kaj aktualajn statojn de la Esperanto movado en aziaj landoj;
• rimarkinte la ekkreskon de Esperanto en aziaj landoj, foje malgraŭ ege malfacilaj kondiĉoj;
• resuminte la jamajn iniciatojn de individuaj esperantistoj, landaj asocioj, KAEM kaj UEA; kaj
• konstatinte la daŭran validecon de la lingvo Esperanto en multlingva Azio

rezolucias

• antaŭenigi Esperanton tra la tuta regiono, aparte en la landoj kie la movado ankoraŭ estas malforta;

• plifortigi la kunlaboradon inter la landaj asocioj; kaj

• disvastigi informon pri Esperanto dum tiu ĉi “Internacia jaro de lingvoj” kiel justa kaj demokratia komunikilo por multlingva Azio.

Du-triono da budoj en barata libro-foiro nur por anglalingvaj libroj

Tion deklaris Kushwant Singh [kuŝvant sing], konata verkisto anglalingva en lastatempa artikolo.

Rimarkante la grandajn antaŭpagojn al novaj verkistoj barataj, Singh diras, ke tiujn grandajn sumojn (ĝis 100.000 eŭroj!) gajnas nur la anglalingvaj verkistoj, ne la verkistoj en iu ajn el la aliaj barataj lingvoj.

Li aldonas: "En la [lastatempe okazigita Monda] Libro Foiro, pli ol du-triono de la budoj estis akaparitaj de la angla; la hindia kaj la urdua estis je kompatinde dua rango; aliaj lingvoj estis apenaŭ videblaj."

Li konkludas: "Estas klare, ke la angla regas Baraton."

Kaŝmira poeto gajnas la premion Gjanpith

Rahman Rahi, konata poeto en la kaŝmira, arda apoganto de la kaŝmira lingvo, gajnis la premion Gjanpith por la jaro 2004. Pli en la vikipedia artikolo. Li estas la unua kaŝmira-parolanta premiito.

En la kaŝmira vikipedio, tamen, mi ne sukcesis trovi artikolon pri li :(

Sed plaĉis al mi eltrovi, ke almenaŭ la malferma paĝo de la kaŝmira vikipedio estas efektive duskriba! Parelele oni tekstas kaj persarabe kaj devanagare. Esplorindas la grado de tiu egaleciga gesto.